Διακήρυξη του δικαιώματος της ευδαιμονίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Φίλοι Επικούρειας Φιλοσοφίας «Κήπος»
4ο Πανελλήνιο Συμπόσιο
Επικούρειας Φιλοσοφίας
Παλλήνη, Αθήνα, Ελλάδα
15 Φεβρουαρίου 2014
Ένα από τα θεμέλια του Ευρωπαϊκού πολιτισμού είναι η φιλοσοφία. Ο Αριστοτέλης και ο Επίκουρος αντιλήφθηκαν πως ο σκοπός της φιλοσοφίας είναι η ευδαιμονία (ευτυχία). Ο Επίκουρος δίδαξε πως η ευδαιμονία αντιστοιχεί στην απονία του σώματος και την αταραξία της ψυχής, και προσεγγίζεται μέσω της παρατήρησης της φύσης, της φρόνησης, της ελεύθερης βούλησης, της αρετής και της φιλίας.
Πολλούς αιώνες αργότερα, το 1776 ο συντάκτης της Διακήρυξης της Αμερικανικής Ανεξαρτησίας Τόμας Τζέφφερσον, επηρεασμένος από την διδασκαλία του Επίκουρου, συμπεριέλαβε στα δικαιώματα του ανθρώπου το δικαίωμα της αναζήτησης της ευδαιμονίας. Με απόφαση του 2012 ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών αναγνώρισε ότι η αναζήτηση της ευδαιμονίας είναι βασικός σκοπός και δικαίωμα του ανθρώπου, ορίζοντας την 20ή Μαρτίου κάθε έτους ως Διεθνή Ημέρα Ευδαιμονίας.
Με δεδομένο ότι το δικαίωμα της αναζήτησης της ευδαιμονίας δεν περιλαμβάνεται στα 54 άρθρα του Χάρτη των Βασικών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2010/C83/02), ζητούμε να κατοχυρωθεί αυτό το δικαίωμα της ευδαιμονίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, εφόσον είναι προφανές ότι είναι βασικό φυσικό δικαίωμα του ανθρώπου και η μη αναγνώρισή του σε οποιαδήποτε περιοχή του κόσμου στοιχειοθετεί την παραβίαση αυτού του φυσικού δικαιώματος.
Η ιστορική Διακήρυξη του δικαιώματος της ευδαιμονίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Διακήρυξη της Παλλήνης, Αθήνα, Ελλάς) συντάχθηκε από τον Χρήστο Γιαπιτζάκη. Παρουσιάστηκε στο 4ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Επικούρειας Φιλοσοφίας που διεξήχθη στον Γαργηττό του Δήμου Παλλήνης, τόπου καταγωγής του φιλόσοφου Επίκουρου, τον Φεβρουάριο του 2014 και υπογράφηκε από έναν μεγάλο αιρθμό συμμετεχόντων. Ακολούθως μεταφράστηκε σε πολλές ευρωπαϊκές γλώσσες, για να υπογραφεί στο μέλλον απ΄όλους τους Ευρωπαίους που ενδιαφέρονται να ακουστεί η πρόταση για ένα ευδαιμονικότερο μέλλον στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Δημοσιεύθηκε στις 15 Μαρτίου 2014

Επόμενες ενέργειες

Η ανακοίνωση της Διακήρυξης σε Παγκόσμιο Συνέδριο Φιλοσοφίας

Στο πλαίσιο της διεθνοποίησης του επικούρειου αιτήματος για ευδαιμονία στην Ευρωπαϊκή Ένωση ο Χρήστος Γιαπιτζάκης θα συμμετέχει με ομιλία στα αγγλικά στο 26ο Παγκόσμιο Συνέδριο Ελληνικής Φιλοσοφίας με θέμα “Ηθικά και πολιτικά θέματα της παγκοσμιοποιημένης εποχής μας”, που θα διεξαχθεί στην Βουλιαγμένη, Αθήνα, στις 12-17 Ιουλίου 2014. Ακολουθεί η περίληψη της ομιλίας.

Η ανάγκη για την επικούρεια έννοια της “αναζήτησης της ευδαιμονίας” στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Χρήστος Γιαπιτζάκης
Τμήμα Ιατρικής, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Ελλάδα

Φίλοι Επικούρειας Φιλοσοφίας “Κήπος Αθηνών”

Σε μια εποχή κοινωνικοοικονομικής κρίσης,υπάρχει συσσώρευση ενδείξεων ότι σε όλα σχεδόν τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, περισσότεροι από 60% των ανθρώπων δηλώνουν ότι αισθάνονται ότι είναι δυστυχείς ή μη ικανοποιημένοι από την ζωή. Οι ενδείξεις δεν είναι παροδικές, αφού η τάση δυστυχίας των περισσότερων κρατών της ΕΕ είναι παρόμοια για σαράντα έτη, σύμφωνα με τα στοιχεία του Ευρωβαρόμετρου από το 1975. Προφανώς, δεν είναι άσχετο το γεγονός ότι οι πολιτικές της ΕΕ στοχεύουν στην ευημερία της οικονομίας και όχι στην ευτυχία των ανθρώπων. Αυτή η άποψη αντανακλάται στο γεγονός ότι το δικαίωμα της αναζήτησης της ευδαιμονίας δεν περιλαμβάνεται στα 54 άρθρα του Χάρτη των Βασικών Δικαιωμάτων της ΕΕ (2010/C 83/02). Η απουσία αυτού του δικαιώματος δεν είναι τυχαία, αλλά είναι επιλεγμένη φιλοσοφικά, καθώς είναι ευρέως γνωστό ότι ένα από τα θεμέλια του Ευρωπαϊκού πολιτισμού είναι η φιλοσοφία. Οι δύο φιλοσοφίες που διαμορφώνουν το υπόβαθρο της σύγχρονης Ευρωπαϊκής σκέψης είναι ο Νεοπλατωνικός/Χριστιανικός Κεντρο-δεξιός Ευρωπαϊσμός και ο Στωικός/Διαφωτισμο-Καντιανός Κεντρο-αριστερός Ευρωπαϊσμός σύμφωνα με τον Νεμπρέντο (Διδακτορική διατριβή Φιλοσοφίας, Πανεπιστήμιο του Μπέργκεν, Νορβηγία, 2009). Καμία από αυτές τις δύο φιλοσοφικές προσεγγίσεις δεν φαίνεται να ενδιαφέρεται κυρίως για την ατομική ευτυχία του κάθε ανθρώπου. Από την άλλη πλευρά, ο Αριστοτέλης και ο Επίκουρος αντιλήφθηκαν πως ο σκοπός της φιλοσοφίας είναι η ευδαιμονία (ευτυχία). Ο Επίκουρος δίδαξε πως η ευδαιμονία αντιστοιχεί στην απονία του σώματος και την αταραξία της ψυχής, και προσεγγίζεται μέσω της παρατήρησης της φύσης, της φρόνησης, της ελεύθερης βούλησης, της αρετής και της φιλίας. Πολλούς αιώνες αργότερα, το 1776 ο συντάκτης της Διακήρυξης της Αμερικανικής Ανεξαρτησίας Τόμας Τζέφφερσον, επηρεασμένος από την διδασκαλία του Επίκουρου, συμπεριέλαβε στα δικαιώματα του ανθρώπου το δικαίωμα της αναζήτησης της ευδαιμονίας. Με απόφαση του 2012 ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών αναγνώρισε ότι η αναζήτηση της ευδαιμονίας είναι βασικός σκοπός και δικαίωμα του ανθρώπου, ορίζοντας την 20ή Μαρτίου κάθε έτους ως Διεθνή Ημέρα Ευδαιμονίας. Είναι ολοφάνερο πως η αναγνώριση του βασικού ανθρώπινου δικαιώματος της ευδαιμονίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μια ιστορική ανάγκη για τους Ευρωπαίους, ώστε να αλλάξουν τον τρόπο σκέψης τους και τις πολιτικές της ΕΕ με στόχο ένα φωτεινότερο και ευτυχέστερο μέλλον.

Δημοσιεύθηκε στις 10 Ιουλίου 2014

 

www.epicuros.gr